Sümerlerde Yönetim ve Ordu Sistemi

Sümerlerde Yönetim ve Ordu Sistemi

Sümerler Kimdir?

Sümer çivi yazısı 

“Sümerlerde Yönetim ve Ordu Sistemi” konusuna başlamadan önce Sümerleri kısaca tanıyalım.

Sümerler, MÖ 4000-2350 yılları arasında, yani günümüzden yaklaşık 6000 yıl önce, “iki nehir arası” anlamına gelen ve bereketli topraklara sahip olan Mezopotamya’da kurulmuş bir medeniyettir. Mezopotamya uygarlığının temeli olarak da bilinirler. Sümerler yazıyı icat etmiş olmalarıyla tanınırlar. Üstelik çivi yazısı ile yazılan günümüze ulaşmış on binlerce Sümer kil tableti bize onların tarihi hakkında bilgiler verir. Sümerler zamanı bilme ihtiyacı ile ilk ay takvimini hazırlamışlardır. Ay’ın evrelerini kapsayan bu takvime göre bir yıl 12 aya ve 354 güne bölünmüştür. Sümerlerin icatları zaman ve yazıyla da sınırlı değildir.  Geometri, astronomi, vergiler, basit makineler, mimari, sulama kanalları, kentsel ve tarımsal alanda yaşanan birçok gelişme Sümerler’in dünyaya kazandırdığı şeylerin yalnızca bir bölümüdür.



Sümerlerde Yönetim ve Ordu Sistemi

Sümer zigguratları
Sümer zigguratları

Şimdi asıl konumuz olan “Sümerlerde Yönetim ve Ordu Sistemi” başlığına geçebiliriz.

Sümerler site adı verilen kent devletleri şeklinde organize olmuşlardır. Bu yüzden siyasi birlik söz konusu değildir. Bu kent devletlerinin en önemlileri Ur, Uruk, Nippur ve Lagaş’tır. Ziggurat denilen çok katlı tapınaklar etrafında kurulan kent devletleri, ensi veya patesi adı verilen rahip-krallar tarafından yönetilmiştir. Bu krallar başkomutan, başyargıç ve başrahip gibi niteliklere sahipti. Kralların gücünü tanrıdan aldığına ve ülkeyi tanrı adına yönettiklerine inanılıyordu. Dine dayalı bu yönetim şekline teokratik monarşi denir. 


Sümer kent devletleri sürekli olarak birbirleriyle savaşmışlardır. Sınır anlaşmazlığı nedeniyle uzun süren savaşlar yaşandığından kentlerin etrafı surlarla çevrilmiştir. Savaşlar sıklaşınca ve güvenlik ihtiyacı artınca, Sümerler topraklarını korumak ve genişletmek amacıyla etkili bir ordu sistemine ihtiyaç duymuşlardı. Böylelikle tarihteki ilk düzenli askeri birlikler oluşturulmuştur. Sümer orduları,  piyadelerden ve savaş arabalı askerlerden oluşmuştur. Sümer ordusunun temelini oluşturan piyadeler; mızrak, kalkan, ok ve yay gibi silahlarla donatılmışlardır. Ayrıca, savaşlarda hızlı hareket edebilmek için iki tekerlekli savaş arabaları da kullanılmıştır. Savaş arabalı askerler, savaş arabalarını çeken atlılardan oluşmuş ve savaşlarda önemli bir rol oynamıştır. Ordudaki askerler savaşırken üniforma benzeri aynı renkte elbiseler giymiş ve yine benzer silahlar taşımışlardır. Ordunun gücünün, disiplinli ve iyi organize edilmiş askerlere dayandığını söylemek mümkündür.

Sümer kent devletleri

Urkagina Kanunları

Urkagina Kanunları, Louvre Müzesi'nde
 bulunan kil tablet örneği
Sümerlerde güçlü bir yönetim anlayışı ve disiplinli ordu sistemi, toplumsal düzenin korunmasında kritik bir rol oynuyordu ancak bu düzenin devamlılığı için sadece askeri güç değil, hukuk sistemi de büyük önem taşıyordu. Şimdi de Lagaş kralı'nın nasıl tarihte bilinen ilk yazılı kanunları oluşturduğunu inceleyelim.

Sümerlerde, Lagaş şehir devleti kralı Urkagina halkı zulümden korumak ve toplumsal düzeni sağlamak amacıyla Urkagina Kanunları’nı yani tarihte bilinen ilk yazılı kanunları meydana getirdi. Ataerkil anlayışa uygun olarak düzenlenen Urkagina Kanunları, adaletname ve talimatname olarak da anılır. Bu kanunlar sonraki devlet yöneticilerine de ilham kaynağı olmuştur. Örneğin, Babil Devleti’nin kralı Hammurabi, çivi yazısı ile yazdırdığı 282 maddeden oluşan yazılı kanunları Sümerlerden esinlenerek meydana getirmiştir. Urkagina Kanunları’nın içeriğinde;  özel mülkiyet, aile hukuku, can güvenliği ve devlete karşı sorumluluklar gibi birçok konuda düzenlemeler söz konusudur. Kurallar net ve geneldir. Pek çok suçta fidye yöntemi uygulandığı için Urkagina Kanunları'nın, Hammurabi Kanunları'na kıyasla daha esnek ve özgürlükçü olduğu söylenebilir. Çivi yazısı ile kil tabletlere yazılmış bu kanun metinleri günümüzde Paris’te bulunan Louvre Müzesi’nde sergilenmektedir. 

Akad Kralı Sargon, Uruk Kralı'nı yenilgiye uğratıp yönetimi ele geçirerek Sümerlerin bağımsızlıklarını sona erdirmiştir. Ancak Sümerler kültürel anlamda uzun bir süre Mezopotamya’da var olmaya devam etmişlerdir.


Blogger: Merve Su Menteşe

Kaynakçalar:

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Asya Hun Devleti’nde Yönetim ve Ordu Sistemi

Resim
  Asya’nın Korkulan Gücü: Asya Hun Devleti’nde Yönetim ve Ordu Sistemi İmparatorluğun Kuruluşu MÖ 220 yılında, Asya'nın bozkırlarında Teoman tarafından, Türk tarihinin ilk örgütlü devleti olan Asya Hun Devleti kuruldu. Bu devletin başkenti, kutsal sayılan Ötükendi. Devletin varisi Metehan iken, Teoman'ın Çinli bir kadından çocuğu oldu. Teoman, Türk töresini çiğneyerek, Çinli eşinin etkisiyle yeni oğlunu tahtın varisi yaptı. Oğlu Metehan'ı da, düşman kabilesi olan Yüeçilere esir olarak gönderdi. Fakat Metehan, babasının düşünemeyeceği kadar güçlüydü ve oradan kaçarak kendi devletine gelmeyi başardı. Metehan, devletine geldiğinde çok sadık bir orduya sahip oldu ve bu orduyla; babasını, üvey annelerini ve kardeşlerini öldürerek, MÖ 209 yılında Asya Hun İmparatorluğu'nun yeni hükümdarı oldu.                                                         ...
Devamı

Sümer astronomisi ve matematiği

Resim
                                SÜMER ASTRONOMİSİ VE  MATEMATİĞİ Sümerler, M.Ö 4. binyılda Mezopotamya’da Fırat ve Dicle nehirleri arasında kurulan ve tarihte bilinen en eski ve ilk gelişmiş uygarlıklardan biri olarak kabul edilen bir toplumdur.Sümerler,tarım,yazı,hukuk ve dini gibi alanlarda önemli    ilerlemeler kaydetmeleri    , Sümerleri insanlık tarihinde benzersiz bir konuma taşımıştır. Özellikle astronomi ve matematik alanlarındaki katkıları, modern bilimlerin temelini oluşturmuş ve sonraki medeniyetlere ilham kaynağı olmuştur. Sümer Astronomisi Sümer astronomisi, eski Mezopotamya’nın Sümer uygarlığında gelişmiş olan, gökyüzü cisimlerinin hareketlerini inceleyen bilim dalıdır. Sümerler, gökyüzünü gözlemleyerek, zamanı ölçmek, takvimler oluşturmak ve tarım, dini ritüeller gibi toplumsal faaliyetleri düzenlemek için bu bilgileri kullanmışlardır. Bu astronomik gözlemler, gezegenl...
Devamı