FRİGLER'DE YÖNETİM VE ORDU

Frigler Kimdir?

Frigleri tanıyarak başlayalım. Frigler, Antik Çağ'da Orta Anadolu'da yaşamış Hint-Avrupa kökenli bir halktır. MÖ 1200'lerde Trakya ve Boğazlar üzerinden Anadolu'ya gelmiş ancak MÖ 750'lerde ortaya çıkmıştır. Ana vatanlarının Makedonya olduğu ileri sürülen Frigler Anadolu'ya geldikten sonra kendilerine yeni bir yurt bulma çabası içerisine girmişler ve yavaş yavaş Hititler'in tam olarak etkinlik sağlayamadığı bölgelere yerleşmeye başlamışlardır. Burada basit köy yaşamı sürdürmüşlerdir, bu basit sistemden siyasal örgütlü bir devlet düzenine nasıl geçtikleri şimdilik bilinmemektedir. Frigler Anadolu'ya geldikten sonra Doğu ve Batı dünyalarını ilk kez karşı karşıya getiren Troya savaşları başlamıştır. Bu savaşta Frigler bir Anadolu kavmi olan Troyalılar'ın yanında Akalar'a karşı mücadele etmişlerdir. Başta Hititler olmak üzere, Mitanni, III. Babil gibi MÖ. 2.Binyıl'ın büyük devletlerini çökerten Ege göçlerinden sonra Anadolu'nun siyasi güçlerinden biri olmuştur. MÖ. 9. yüzyılda Gordion merkez olmak üzere, Orta Anadolu'da Ankara, Sinop, Alacahöyük, Pazarlı, Boğazköy, Konya'nın bir bölümü; Doğu Anadolu'da Malatya, Batı’da Afyon ve Manisa'ya kadar uzanan topraklar üzerine yerleşmişlerdir. Son yıllarda Troia ve Gordion/Yassıhöyük kazılarında ele geçen arkeolojik buluntular sayesinde desteklenen görüşe göre 1200 yıllarına doğru başlayan Trak göçleri, Hitit Devletinin 1190'lı yıllardaki yıkılışını izleyen dönemde yoğunlaşmış ve 400 yıl boyunca dalga dalga devam etmiştir. 

Frigler Nasıl Yok Oldu?

Milattan önce 700 yıllarında Kafkasya üzerinden gelip önce Urartular'ı güçsüzleştiren daha sonra Kızılırmak'a kadar gelen Kimmerler tarafından yıkılmışlardır. Frig-Kimmer savaşı sonunda Kimmerler, Frigya'yı istila etmişlerdir.

Bulunduğu Coğrafya

Arkeolojik ve epigrafik verilerden yola çıkarak Friglerin Eski Çağda Anadolu'nun oldukça geniş bir kesimine yayılmış olan Phrygia bölgesi günümüz coğrafyası tabirleriyle kabaca Ankara, Afyon ve Eskişehir illerinin tamamıyla Konya, Isparta, Burdur illerinin kuzey ve Kütahya illerinin batı kesimlerini kapsar.

Friglerin Kralı Kimdir?

Antik batı kaynaklarında verilen bilgilere göre, Frig devletinin ilk kralı başkent Gordion'a adını vermiş olan Gordios'tur. Gordios, oğlu Midas'ın Frig tahtına geçtiği yıl MÖ 742 veya 738 dikkate alındığında, MÖ 8. yüzyılın ilk yarısında kral olmalıydı. Kral Gordios'tan sonra, Frig tahtına oğlu Midas geçmiştir. Kral Midas'ın Asur kaynaklarındaki adı Muşkili Mita'dır.  Kral Midas, doğumu ve yaşamı hakkındaki rivayetlerin yanı sıra ölümü de efsaneleşmiş bir karakterdir. Gordion’u yerle bir eden Kimmer baskınından kaçıp kurtulmayı başaran kralın mağlubiyetin ağırlığına dayanamayıp “boğa kanı” içerek intihar ettiği söylenir. Günümüzde Kral Midas'ın bedeni, Ankara'daki Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde ziyarete açılmıştır. 

Friglerde Yönetim ve Ordu

Frigyalılar önceleri beylikler halinde yaşarlarken daha sonra krallıkla yönetilmişlerdir ve toprakların sahiplerinin rahipler olduğu bilinir. Dağınık Frig topluluklarını siyasal bir birlik altına toplamayı başaran bu kral ve yaşadığı dönemin siyasal olaylarıyla ilgili bilgilerimiz yok denecek kadar azdır. Frigler için Homeros, savaşa girmek için yanıp tutuşan bir ulus olarak bahsetmektedir. Herodotos ise Frigler'i Dareios’un ordusundaki yiğit savaşçılar diye adlandırmıştır. Frig piyadeleri, İskit piyadeleriyle büyük benzerlikler gösteriyordu. Her iki ordu da mızrak ve kılıcı yoğun kullanıyordu. Kullanılan mızrak türü genelde kısaydı ve bu da onun daha kolay taşınmasının yanı sıra kolay fırlatılmasını sağlıyordu. Askerler yanaklıklı miğfer kullanıyorlardı hatta kimi zaman bu miğferlerde sorguç benzeri eklentiler görülmekteydi. Fakat kimi zamanda keçeden ya da deriden yapılma serpuşlar takıyorlardı. Kalkanları yuvarlak, küçük boyutlu ve dış yüzleri daima geometrik motiflerle süsleniyordu. Kalkanın küçük olması aynı zamanda askere sürat avantajı kazandırıyordu. Piyadeler dizlerine kadar uzun çorap çekiyorlardı. Uçları işlemeli kısa etek giyip bunun altına da dize kadar inen pantolon giyiyorlardı. Frigler'in özellikle piyade, süvari ve savaş arabalı sınıfından haberdarız fakat okçu birliği hakkında net
bilgi mevcut değildir. Fakat kazı çalışmalarından kovanlı ve mahmuzlu tipte ok uçları ele geçmiştir.  

Blogger:Begüm Sena AKDENİZ 

Kaynakça:

https://dergipark.org.tr

https://www.anadoluuygarliklari.com

https://www.academia.edu

https://tr.wikipedia.org

https://ihsaniye.meb.gov.tr

https://friglerin-yonetim-sekli.nedir.org/

https://turkishmuseums.com

https://kulturelcisi.com

https://acikders.ankara.edu.tr